Mẹo hay cho di động

Cùng các bạn,

Mượn những giải thích của Thầy Huỳnh chiếu Đẵng giải thích các sử dụng cell phone để giải tỏa nhửng nghi ngại trật lất về tác hại của nó.

PKN

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Kính thưa quí bạn,
Hôm nay tôi gởi quí bạn những chuyện về cell phone không đúng sự thật.
Chán mấy người Mỹ ngồi không viết chuyện tầm phào gởi đi lung tung nầy quá. Thưa quí bạn người Việt Nam mính thấy là dịch càng, gởi đi dạy khôn bà con mà không cần suy tính một giây coi rằng những bày biều không đúng thực tế. Chữ của tôi thêm vào màu tím. Nếu quí bạn có forward thì nên giữ nguyên mày cho phân biệt được câu nào do ai viết. HCD (29-Apr-2011)
(Theo qui ước xưa nay chữ tím là của hcd tôi viết vào, còn chữ xanh két hay chữ đen là trích email của người khác)

Dưới đây là nguyên văn bài viết của Mỹ do ai đó sưu tầm ghi tựa là:

Xin được chia sẻ và đề nghị GHI NHỚ để phòng khi HỮU DỤNG
Công dụng của điện thoại di động
Ngoài việc tiện lợi trong việc liên lạc hàng ngày, điện thoại di đông (cầm tay) còn có thể hựu ích trong một vài trường hợp khẩn thiết. Thật vậy điện thoại di động có thể cứu mạng sống của chúng ta hoặc giúp chúng ta cẩu cứu khi gặp nạn:

Cấp cứu
Số gọi cấp cứu toàn cầu của điện thoại di đông là 112. Nếu bạn đang ở ngoài vùng hoạt đông của điện thoại di đông của bạn thì khi bạn bấm số 112 điện thoại của bạn sẽ tự động dò tìm bất cứ mạng lưới nào đang hoạt động trong vùng và chuyển số cấp cứu dùm cho bạn. Điểu đáng chú ý là dù bảng nút bấm của máy có bị khoá, bạn vẫn bấm được số 112…không tin bạn hãy cứ thử xem!

Sai tuốt, đay là câu trả lời của snopes về chuyện nầy

Chữ False trong hình có nghĩa là sai sự thật.
===========================

Khi quên chìa khoá trong xe
Xe bạn có hệ thống mở khóa từ xa không cẩn chìa khoá (remote keyless) phải không? Nếu có thì tiện lắm. Khi bạn quên chìa khoá trong xe và nếu bạn để chìa khóa dự phòng ở nhà thì bạn hãy dùng điện thoại di động gọi vể nhà. Sau đó bạn hãy cầm điện thoại của bạn cách xa cửa xe của bạn 1 bộ (chừng 30 cm) rồi yêu cẩu người nhà của bạn lấy chiếc chìa khoá dự phòng để gần điện thoại của họ và bấm vào nút “unlock”. Như vậy cửa xe sẽ mở mà bạn khỏi cẩn phải nhờ ai chạy xe đem chìa khoá tới cho bạn. Khoảng cách không thành vấn để dù là bạn đang ở cách nhà cả trăm dặm miện sao ở nhà bạn có người nhận điện thoại và bạn có để chìa khóa “remote” của xe ở nhà.

Trật lất, vô ích, đây là snopes trả lời trong hình bên dưới

=============

Pin điện thoại di động bị yếu
Giả sử pin điện thoại di động của bạn quá yếu. Muốn kích hoạt lại pin bạn hãy bấm nút *3370#. Điện thoại di động sẽ sử dụng điện năng dự trữ và pin sẽ có 50% gia tăng vể điện năng. Tới khi bạn “xạc ”lại máy thì kho dự trữ điện năng cũng sẽ xạc lại luôn.

Và đây là câu trả lời lấy từ Internet , tác giả bài viết hiểu sai vấn đề. Người ta viết một đàng lại diễn dịch ra nghĩa khác



===============
Điện thoại di động bị lấy cắp
Muốn kiễm tra số sản xuất (serial number) điện thoại di động của bạn thì bạn hãy bấm *#06#. Mã số gồm 15 con số sẽ xuất hiện, bạn hãy ghi lại và cất giữ cẫn thận.
Nếu điện thoại bị đánh cắp, bạn có thể gọi công ty điện thoại và cho họ biết mã số nói trên. Họ sẽ “khóa” (block) máy cũa bạn lại nên dù kẻ đánh cắp có đổi SIM card thì máy cũa ban vẫn hoàn toàn vô dụng. Tuy bạn không lấy lại được máy, nhưng ít ra bạn cũng biết không ai có thể sử dụng/bán chiếc máy của bạn

Tác giả viết một bài dài trật gần hết, chỉ đúng được hai chuyện mà thôi

=====================

Tránh đừng ghi mối liên hệ với những người có tên trong điện thoại di động

Một bà bị giật mất bóp trong có điện thoại di động, thẻ tín dụng, ví tiển…Và câu chuyện đáng tiếc sau đây đã xẩy ra cho bà
Khoảng 20 phút sau khi bị giật bóp bà đã dùng điện thoại công cộng gọi cho “đức lang quân” để báo tin. Nhưng chổng bà bảo là “ Anh đã nhận được thông điêp (message) của em hỏi mã số ngân hàng của chúng ta (PIN number) và anh vừa mới gởi cho em”. Nghe thấy vậy, bà ta đã vội vã cùng chổng chạy tới ngân hàng thì hỡi ôi…bọn cắp đã rút hết tiển.
Thì ra bọn cắp đã sử dụng điện thoại di động của bà để gởi thông điệp tới chổng bà ta để lấy mã số trượng mục ngân hàng. Tại sao vậy? Vì bên cạnh các số điện thoại liên lạc, bà ta có ghi mối liên hệ với người được gọi nên bọn cắp tìm ra chổng bà ta
Vậy thì bạn nên tránh đừng tiêt lộ mối liên hệ của bạn với những người có tên lưu trữ trong điện thoại di động. Bạn hãy tránh dùng những từ như Home, Honey, Hubby, Sweetheart ,Dad, Mom…

Chuyện nầy thì có thể có
========================
Coi chừng khi dùng điện thoại di động

1. Hãy giới hạn thời gian dùng điện thoại di động
Các bạn hãy thử làm một thí nghiệm với 1 quả trứng sống và 2 điện thoại di động trong 65 phút, với 2 máy nối kết với nhau như hình kế bên:
• Các bạn sẽ thấy, trong 15 phút đầu mà 2 điện thoại liên lạc với nhau, không có gì xảy ra.
• Sau 25 phút, quả trứng sống sẽ bắt đầu nóng lên.
• 45 phút sau nưã, quả trứng sẽ thật nóng.
• Đến 65 phút thì quả trứng bị chín hẳn.
Kết luận: Sự phát sóng qua lại giữa hai máy điện thoại di động có tiềm năng biến đổi các protein cuả quả trứng. Hãy tưởng tượng, chìếc điện thoại này tác động như thế nào đến các protein trong não bộ cuả bạn, khi bạn nói chuyện thật lâu trên điện thoại

Và đây là câu trả lời của Snopes cho thấy tác giả sai tuốt

2- Chớ dùng điện thoại di động đang cắm ổ điện
Cách đây vài ngày, một người đang xạc điện máy điện thoại di đông. Vừa lúc đó điện thoai reo, anh nhấc điện thoại lên nghe mà không rút dây xạc điện.
Sau vài giây điện truyền không ngừng qua điện thoại và anh ta bị hất mạnh ngã xuống đất. Bố mẹ anh chạy vào thấy anh ta nẳm bất tỉnh, mạch tim yếu, các ngón tay bị cháy đen. Khi chở vào nhà thương thì anh tắt thở.
Bạn nên nhớ điện thoại di động rất tiện lợi nhưng cũng có thể là dụng cụ giết người. Bạn chớ bao giờ dùng điện thoại di đông khi máy đang cắm vào ổ điện
Cẩn thận: tĩnh điện (static electricity) có thể gây cháy tại cây xăng
Viện Petroleum Equipment Institute đã điểu tra 150 vụ cháy tại cây xăng và kết quả thật bất ngờ:
1) Phẩn lớn các vụ hoả hoạn đểu liên quan tới phụ nữ.
2) Hẩu hết các vụ cháy đểu do người lái xe vào trong xe khi xăng đang được bơm. Khi máy bơm xong, người lái xuống xe, rút vòi bơm ra thì lúc đó lửa bùng cháy.
3) Hẩu hết các người liên quan đến vụ cháy đểu đi giầy đế cao-su.
4) Phẩn lớn đàn ông không bao giờ vào xe ngồi trong khi xăng đang bơm, vì vậy đàn ông ít có liên quan tới các vụ cháy.
5) Đừng bao giờ dùng điện thoại di đông khi đang đổ xăng.
6) Chính hơi xăng bốc ra gây ra hoả hoạn khi tiếp cận với tĩnh điện.
7) Có 29 vụ cháy xẩy ra khi xe được đánh vào lại và tay đụng vào vòi bơm đang bơm xăng lảm lửa bùng cháy.
8) Có 17 vụ cháy xẩy ra trước, đang hoặc sau khi nắp bình xăng được mở nhưng trước khi bắt đẩu bơm xăng.
Lời khuyên: Nếu bạn bắt buộc phải vào lại trong xe trong khi đang bơm xăng thì bạn hãy ra khỏi xe, đóng cửa xe ,tay sờ vào thành kim loai của xe, rồi sau đó mới rút vòi bơm xăng ra. Như thế tĩnh điên trong người bạn sẽ thoát ra hết hơn trước khi bạn rút vòi bơm xăng .

Chuyện ba xạo nữa. Những con số trên là số ma, không có tin nầy, mà cũng chẳng có thống kê liên hệ tới những tai nạn ma trên.
Tôi hỏi tác giả chớ có thấy cây xăng nào trên nước Mỹ ghi bàng warning chớ có dùng cell phone nói chuyện trong lúc đổ xăng không. Ngay cả như khi các bạn mang thùng đến mua xăng (không đổ vào xe hơi) họ còn ghi bảng bảo các bạn đặt cái thùng xuống đất trước khi đổ xăng vào. Các bạn cũng không được mua xăng đổ vào bình không đúng tiêu chuẩn nữa mà (đổ xăng vào thùng không đúng qui định dùng đựng xăng là phạm pháp, bình nầy bán trong các tiệm phụ tùng xe hơi giá dưới $10).
Tôi tin mỗi ngày có hàng mươi ngàn người vừa đổ xăng vừa nói chuyên qua cell phone, thấy có báo chí TV nào nói cháy cây xăng nào không. Năm ba năm nay có thấy tin cây xăng nào cháy vì cell phone đâu. HCD

================

Không nói điện thoại di động khi đang xạc điện
Một người đang xạc điện vào điện thoại di đông thì chuông reo. Anh ta cầm điện thoãi lên nói chuyện nhưng quên không rút máy xạc điện. Trong vòng vài giây luồng điện đổ vào máy, điện thoại nóng quá phát nổ. Người sử dụng bị bật văng xuống đất, tim đập yếu ớt và tay bị cháy xém. Chở vào tới nhà thương thì người này tắt thở...
Bãn nên nhớ là khi đang xạc điện vào điện thoai di động mà có người gọi vào thì bạn phải tháo máy xạc điện ra khỏi ổ điện trước khi nghe.
Khi bình điện máy điện thoại hết điện tới vạch CHÓT, đừng nên trà lời điện thoại vì bức xạ lúc này cao gấp 1000 lần

Tầm bậy, có ai nói khi cái đèn pin cháy gần hết pin thì nó sáng hơn tới 1000 lần không?
Còn chuyện đang charge pin được người gọi tới tôi bắt phone nói chuyện như thường, ngay trong nhà hay charge trên xe. Hàng trăm lần như vậy thấy có nổ có cháy chi đâu. Không lẻ hãng chế tạo ngu tới nỗi không dự trù trước trường hợp dễ xãy ra nầy sao. Làm như ai ai cũng xài email để đọc cái email ba xạo của tác giả (Mỹ) nầy cả.

Khuyến cáo quan trong của hãng xăng Shell khi đổ xăng và dùng Cell phone
Tác Giả : Shell Oil Co.
Những điều quan trọng cần biết khi đổ xăng:
Đây là vài lý do giải thích tại sao ta không được xử dụng cell phone tại những nơi có chứa xăng dầu, khí đốt , chất dể bốc cháy ...
Công ty Xăng Shell cảnh báo vừa mới xảy ra 3 tại nạn do cell phone gây hỏa hoạn trong lúc đổ xăng :
1- Trường hợp thứ nhất là cái cell phone được để trên thùng xe trong khi tài xế châm xăng; cell phone reo lên và phát hỏa làm cháy rụi chiếc xe lẩn trạm xăng.
2- Trường hợp 2, tài xế bị phỏng cả mặt khi nghe điện thoại trong lúc đang đổ xăng.
3- Trượng hợp 3, một người đang đổ xăng thì chiếc cell phone để trong túi reo lên & phát hỏa khiến đùi và bụng dưới của anh ta bị phỏng.
Bạn nên biết là cái cell phone của bạn có thể tóe lửa làm bốc cháy xăng dầu hay khí đốt.
Khi bật mở, hay khởi động, cellphone phát ra 1 số năng lượng đủ tóe ra tia lửa để đốt cháy...hơi xăng hay khí đốt.
Không nên sử dụng cell phone khi đang đổ xăng xe, châm dầu máy cắt cỏ, máy tàu, v...v...
Không nên xử dụng hay tắt cell phone gần những máy móc đang phát ra chất khí dễ cháy hay dễ nổ hay bụi bặm (như xăng, dầu, khí đốt, v...v...)

Bốn điều cần để ý khi đổ xăng dầu:
- Tắt máy
- Không hút thuốc
- Không xử dụng cell phone
- Không trở vào trong xe khi đang đổ xăng (vì lý do "static electricity" (tỉnh điện)
Hơi bốc từ dầu xăng sẽ bốc cháy khi chạm phải tỉnh điện (static electricity)

Không hút thuốc khi để xăng thì có bảng cấm hẳn hòi, nhưng chưa thấy bảng cấm xài cell phone khi đổ xăng.
Trên nước Mỹ bất cứ có chút rủi ra nguy hiểm nào họ đều để bảng hướng dẫn rành rẻ. Có khi chẳng nguy hiểm chi họ cũng để bảng hướng dẫn luôn.
Chuyện cây xăng nổ cháy đâu là chuyện nhỏ, sao không thấy bảng cấm đoán xài cell phone khi đổ xăng. Tôi nhớ năm bảy năm nay chưa có tin trong báo hay trên TV có cây xăng nào bị cháy với bất cứ lý do nào. Trong khi mỗi ngày có hàng trăm ngàn xe đổ xăng mở khắp mọi nơi không có tới 1000 người vừa đổ xăng vừa nói chuyện cell phone vậy. Đã chết ai đâu.

Ô.Renkes nhấn mạnh là: không bao giờ trở vào xe trong khi đang đổ xăng.
Nguồn tư liệu: Ông Nguyễn Huy Điền sưu tầm

Kết luận: Thưa quí bạn đáng lý không cần quan tâm tới chuyện bá láp nầy làm chi, dù các bạn có nghe theo hay không thì chẳng chết ai hết, nhưng hôm nay tôi lên tiếng là vì có người nói rằng chính tôi gởi cái email chữ màu đen ra cho mọi người. Tôi không gởi những email không đúng sự thật như trên đâu.
(Theo qui ước xưa nay chữ tím là của hcd tôi viết vào, còn chữ xanh két hay chữ đen là trích email của người khác)

Những phương tiện giao thông "nổi tiếng"…bị bỏ xó

Những phương tiện giao thông "nổi tiếng"…bị bỏ xó

Các phát minh, sáng chế luôn được tôn vinh nhưng không phải phát minh, sáng chế nào cũng có thể đi vào đời sống con người. Đó chính là trường hợp của một số phương tiện giao thông dưới đây khi đã từng được đánh giá là tạo nên những “cuộc cách mạng” về phương tiện giao thông nhưng không thể đưa vào sản xuất hàng loạt vì có những trở ngại quá lớn. Ôtô đĩa bay Ôtô đĩa bay là một trong những phương tiện “nổi tiếng” thuộc loại này, được phát triển trong thời kỳ Chiến tranh lạnh. Đúng như tên gọi, loại phương tiện có hình dạng giống như đĩa bay này là một chiếc ôtô bay, có thể cất cánh theo chiều thẳng đứng, đạt vận tốc 500km/h. Ô tô đĩa bay Tuy nhiên, ôtô bay lại có hạn chế là khó đứng vững và không thể đi với tốc độ quá nhanh do nguy cơ gây tai nạn. Dự án này đã bị huỷ bỏ vào năm 1960. Ôtô – giường của Daihatsu Với tham vọng cho ra đời một loại xe con giá rẻ với duy nhất một chỗ dành cho 1 người, trong những năm 1990, Daihatsu đã đưa ra mẫu ôtô – giường với đặc điểm chiếc ghế ngồi duy nhất có thể trở thành giường nằm. Tuy nhiên, sáng kiến này mãi mãi vẫn chỉ dừng lại ở giai đoạn thiết kế mẫu. Xe đạp một bánh Năm 1869, một nông dân người Marseille (Pháp) tên là Rousseau đã có ý tưởng sản xuất hàng loạt xe đạp 1 bánh và người điều khiển phương tiện sẽ ngồi trực tiếp trong bánh xe. Phương tiện này có khả năng rẽ trái, rẽ phải nhưng lại rất khó dừng lại bởi người điều khiển phương tiện lúc đó có thể bị … văng ngay trong lòng bánh xe. Xe đạp một bánh Ôtô Dymaxion của Buckminston Fuller Richard Buckminston Fuller (1895 – 1983) là một trong những nhà phát minh thiên tài người Mỹ đã từng làm nên nhiều bước đột phá trong lĩnh vực kiến trúc. Ông cũng là người nổi tiếng với nhiều ý tưởng độc đáo trong nhiều lĩnh vực khác nhau. Vì vậy, ông đã thiết kế một chiếc ôtô rất độc đáo giống như một chiếc xe buýt mini 12 chỗ. Trước hết, đây là một phương tiện dễ điều khiển nhờ một bánh xoay ở phía sau. Tuy nhiên, chính trong chiến dịch quảng cáo cho loại xe mới này trong một cuộc triển lãm, một tai nạn chí mạng đã xảy ra giữa Dymaxion với một ôtô khác đã chấm dứt hẳn dự án táo bạo mang tên Dymaxion. Ôtô Kaz Chiếc ôtô này ra đời năm 2001 nhằm cổ vũ tối đa cho công nghệ ôtô chạy điện. Với 8 bánh xe, mỗi bánh được trang bị một bộ pin nên chiếc ôtô này không gây ô nhiễm. Tuy nhiên, dự án này vẫn không vượt quá giai đoạn thiết kế mẫu. Ôtô của Léonard de Vinci Léonard de Vinci đã sáng chế ra một loại phương tiện ba bánh vận hành nhờ một lò xo. Ở thời kỳ đó, phương tiện này vẫn còn ở giai đoạn thiết kế, chưa được sản xuất và mới đây mới được sản xuất thử nghiệm. Tuy nhiên ôtô này chỉ có thể chạy được quãng đường khoảng … 10 mét. Bộ đồ phản lực của Bell Bộ đồ phản lực của Bell Bộ đồ phản lực đã ra đời trong những năm 1960 và rất nhiều người lúc đó đã nghĩ rằng để di chuyển, tất cả mọi người chỉ cần khoác lên người bộ đồ này. Tuy nhiên, khi thử nghiệm, bộ đồ này chỉ cho phép bay trên không khoảng 20 giây và di chuyển được vài chục mét. Từ đó đến nay đã có nhiều loại bộ đồ phản lực mới ra đời nhưng chưa có loại nào được phát triển thành một phương tiện giao thông. Ôtô Amfibidiver Đây là một chiếc ôtô đa năng, giống như trong phim của James Bond (Điệp viên 007), có thể trở thành tàu thuỷ hay một chiếc tàu ngầm. Nguyên mẫu của phương tiện này đã được một nhà nghiệp dư sản xuất với các bộ phận là những phụ tùng tận dụng từ những chiếc ôtô cũ. Đáng tiếc là nhà sáng chế này đã gặp phải một số vấn đề về sức khoẻ và không thể hoàn thành được dự án đầy tiềm năng này. Siêu xe buýt Siêu xe buýt Một kiến trúc sư người Séc đã có một ý tưởng táo bạo là cho ra đời một chiếc xe buýt siêu dài, vận hành bằng khí động lực học. Chiếc xe có thể hạ thấp xuống khi dừng đỗ tại các điểm đỗ xe. Rất có thể phương tiện này đã được dùng để thay thế những chiếc xe buýt cổ điển của Anh nếu như các nhà chức trách không cảm thấy hệ thống này quá lớn và … tiến quá xa so với thời đại. Ngọc Oanh (Theo Maxi Science)

Đồng tiền 100 Dollars mới

100 USD Mới

Ngày 21/4 vừa qua, đồng tiền 100 USD mới đã chính thức ra mắt công chúng tại Mỹ. Cùng nhìn lại lịch sử phát triển qua ảnh của tờ bạc 100 USD từ thời Cách mạng Mỹ đến nay.

Với mục đích ngăn chặn nạn làm giả, đồng 100 USD được thiết kế lại với nhiều họa tiết khó bắt chước hơn. Dự kiến, đồng tiền này sẽ chính thức được đưa ra lưu thông từ ngày 10/2/2011.

Hãy cùng nhìn lại lịch sử phát triển qua ảnh của tờ bạc 100 USD – đồng tiền có mệnh giá lớn nhất của nước Mỹ hiện có trong lưu thông – từ thời Cách mạng Mỹ đến nay.

Trong thời kỳ Cách mạng Mỹ (thế kỷ 18), đồng Đô la Continental được phát hành để trang trải chi phí cho chiến tranh. Đồng bạc này được bảo đảm duy nhất bởi niềm tin mong manh vào chính quyền cách mạng khi đó. Đồng Đô la Continental không in các cảnh báo chống giả, nhưng một số đồng bạc khác cùng thời do các tiểu bang của Mỹ phát hành có mang những dòng chữ cảnh báo sẽ giáng tội chết cho những kẻ in giả tiền.

Trong những năm đầu tiên của Hợp chủng quốc Hoa Kỳ, định chế gần với một ngân hàng trung ương nhất mà nước này có là “Bank of the United States”. Đầu tiên, ngân hàng này được Chính phủ liên bang trao quyền in tiền trong giai đoạn từ 1971-1811, tiếp đó là giai đoạn 1816-1836. Sau đó, “Bank of the United States” đã được chính quyền bang Pennsylvania trao quyền in tiền ở bang này, phát hành tờ 100 USD như ở hình trên.

Trong khoảng thời gian giữa Cách mạng và Nội chiến Mỹ, tiền giấy do các nhà băng phát hành chiếm phần lớn lượng tiền giấy lưu thông ở nước này. Hệ thống tiền tệ này có xu hướng dẫn tới hiện tượng rút vốn ồ ạt tại các ngân hàng, vì các ngân hàng thường không có đủ vàng bạc để bảo đảm cho đồng tiền mà họ phát hành. Nhiều ngân hàng đã đổ vỡ, bao gồm ngân hàng Manual Labor Bank – ngân hàng phát hành tờ 100 Đô la này.

Trong thời Nội chiến, cả hai phe miền Bắc và miền Nam đều phát hành tiền giấy để có tiền chi cho cuộc chiến, dù tiền in ra không được bảo đảm bằng vàng hay bạc. Đây là tờ 100 Đô la do phe miền Bắc phát hành năm 1863.

Đây là đồng tiền 100 Đô la do phe miền Nam phát hành năm 1862 trong cuộc Nội chiến Mỹ. Sau khi phe miền Nam thất bại trong cuộc chiến này, đồng tiền do họ phát hành trở nên vô giá trị.

Sau Nội chiến, một số phe phái chính trị ở Mỹ chuộng vàng, trong khi một số khác lại chuộng bạc. Đồng 100 Đô la này được bảo đảm bằng bạc từ năm 1880.

Được thiết lập từ thời Nội chiến, hệ thống Ngân hàng Quốc gia cho phép các ngân hàng được in và phát hành tiền theo thiết kế và định dạng của Chính phủ liên bang. Vào thời đó, đã có hơn 12.000 ngân hàng cùng lúc được phát hành tiền. Tuy nhiên, vào năm 1935, hệ thống này đã bị hủy bỏ. Đây là tờ 100 Đô la phát hành năm 1902 từ ngân hàng Dakota National Bank of Yankton.

Hệ thống Dự trữ Liên bang Mỹ đi vào hoạt động vào năm 1913 khi đạo luật Cục Dự trữ Liên bang được thông qua. Vào năm 1914, FED phát hành đồng tiền đầu tiên, bao gồm tờ bạc 100 Đô la này.

Vào năm 1929, kích thước của đồng USD giảm từ 190×80 mm về 156×66 mm, kích thước của đồng tiền này ngày nay.

Dòng chữ “In God We Trust” được sử dụng lần đầu tiên trên đồng USD vào năm 1957, với tờ bạc 1 USD được bảo đảm bằng bạc. Tờ 100 USD bắt đầu mang dòng chữ này vào năm 1966.

Đáp trả sự xuất hiện của những đồng bạc “siêu giả”, tờ 100 USD đã được thiết kế lại vào năm 1996, với ảnh chân dung lớn hơn, cùng với hình in chìm và mực chuyển màu. Thiết kế này được duy trì cho tới tận lần điều chỉnh mới đây.

Tờ 100 USD với thiết kế mới được xem là một “tác phẩm” công nghệ đỉnh cao. Đồng tiền này sẽ chính thức được đưa vào lưu thông vào ngày 10/2/2011.

Hình ảnh đầu tiên của đồng 100 USD mới

Vào 10h15 ngày 21/4 (theo giờ Washington), thiết kế mới của đồng 100 USD đã được Chính phủ Mỹ công bố và dự kiến đi vào lưu thông kể từ tháng 2/2011.

Lễ công bố được tổ chức tại phòng Cash, thuộc trụ sở Bộ Tài chính Mỹ tại Washington sáng 21/4. Đồng hồ đếm ngược được đặt trên website giới thiệu thiết kế mới của đồng USD dừng lại đúng vào thời điểm các quan chức Bộ Tài chính Mỹ ấn nút công bố tờ bạc. Ảnh: AFP

Giám đốc Cục chế bản Mỹ Larry Felix giới thiệu phiên bản mới nhất của tờ 100 USD. Ảnh: AFP

Thiết kế mới của tờ 100 USD có khá nhiều điểm khác biệt so với phiên bản cũ. Một trong những chi tiết đáng chú ý nhất là hình ảnh chiếc chuông được in chìm trong bình mực ở mặt trước tờ bạc. Chiếc chuông sẽ đổi từ màu đồng sang xanh lục dưới góc nhìn nghiêng. Ảnh: AFP

Một công nghệ mang tính cách mạng khác được áp dụng trên tờ bạc 100 USD mới có tên là "Dải băng 3D". Dòng chữ 100s và hình chiếc chuông sẽ cho cảm giác như đang chuyển động khi bạn di chuyển tờ bạc trong không gian. Trên hình, Bộ trưởng Tài chính Mỹ Timothy Geithner, Chủ tịch Cục dự trữ Liên bang Ben Bernanke và Phó Giám đốc Cục An ninh nội địa Mỹ Keith Prewitt đang theo dõi phần giới thiệu về chi tiết này. Ảnh: AFP

Diện mạo của tờ 100 USD mới. Ảnh: AP

Các quan chức của Chính phủ Mỹ hy vọng thiết kế mới của tờ 100 USD sẽ giúp hạn chế tối đa nạn tiền giả đang đe dọa đồng tiền này trong thời gian qua. Ảnh: AP

Ngôn ngữ @

Phe ta thấy gì với cái ngôn ngữ @ này ? trùi ui !!!

Viết tắt chữ Việt trong ngôn ngữ chat và tin nhắn

Trần Tư Bình

I. Viết tắt tự tạo

II. Viết tắt theo quy luật chung

A. Viết tắt chữ không dấu

B. Hai đoạn thơ viêt tắt chữ không dấu

C. Viết tắt chữ có dấu

III. Lời cuối

Hiện nay, giới trẻ thường sáng tạo nhiều kiểu viết tắt chữ Việt, phần nhiều là chữ không dấu, khi “chat” trên mạng hoặc viết tin nhắn ở điện thoại di động, …

Đây là một trào lưu không ngăn chận được và sẽ không bao giờ dừng lại, cho dù có nhiều quan ngại nó sẽ ảnh hưởng đến sự trong sáng của tiếng Việt.

Người thích viết tắt cho rằng chat hoặc nhắn tin là sự trao đổi riêng tư giữa hai người, không công bố trên các phương tiện thông tin đại chúng, nên cũng không cần theo những quy định về câu chữ; do vậy nó không làm mất đi sự trong sáng của tiếng Việt.

Để hỗ trợ cho những ai thích viết tắt, bài này xin trình bày 2 loại viết tắt chữ Việt:

- Viết tắt tự tạo.

- Viết tắt theo quy luật chung.

Ai kết hợp được hai loại viết tắt này sẽ tiết kiệm được thì giờ và tiền bạc khi chat hoặc nhắn tin.

I. VIẾT TẮT TỰ TẠO

Viết tắt tự tạo rất phổ biến ở các phòng chat hoặc ở điện thoại di động. Cách viết tắt không theo một quy luật chung nào. Thỉnh thoảng, nó có theo một quy luật nào đó thì cũng chỉ áp dụng cho một số từ thường dùng.

• Vài ví dụ viết tắt tự tạo:

Ta dễ dàng tìm thấy nhiều ví dụ khi gõ hàng chữ như “viet tat trong ngon ngu chat va tin nhan” vào Google Search trên internet. Sau đây là một số ví dụ viết tắt tự tạo trích từ các mạng:

- “M co dj choi o? If dj, lay cho N cun gtrinh. O ranh thi thoi.” (Em có đi chơi không? Nếu đi, lấy cho anh cuốn giáo trình. Không rảnh thì thôi).

- “Mog rag e se hiu! A wen, e bun ngu ch? Bi h hon 12h rui do.” (Mong rằng em sẽ hiểu! Anh quên, em buồn ngủ chưa? Bây giờ hơn 12 giờ rồi đó).

- “Bít rui, minh doi U o ntro” (Biết rồi, mình đợi bạn ở nhà trọ).

- “Chi ui! Chu e wa do ru tui min di uog nc lun thui! Se zui lem do!” (Chị ơi! Chờ em qua đó rồi tụi mình đi uống nước luôn thôi! sẽ vui lắm đó!).

- “Trui ui, lam j ma cac chi iu qui jan ju the? Bi h e moi roi khoi juog. Nhug chu e mut chut thui ma, e din day!”. (Trời ơi, làm gì mà các chị yêu quí giận dữ thế? Bây giờ em mới rời khỏi giường. Nhưng chờ em một chút thôi mà, em đến đây!).

Xem các ví dụ trên, ta thấy ngôn ngữ chat là sự “biến hóa” tùy tiện của tiếng Việt. Ví dụ:

- “đi” thành “dj”.

- “không” thành “0”, “ko”, “k”, “kh”, “kg”, ...

- “bây giờ” thành “bi h”.

- “biết rồi” thành “bit rui”.

- Chữ “qu” thành “w”.

- Chữ ““gì” thành “j”.

- Chữ “ơ” thành “u”.

- Chữ “ô” thành “u”.

- Chữ “ă” thành “e”.

- Chữ “ng” ở cuối thì chỉ còn chữ “g”.

- M = E = em.

- N = A = anh

- Chèn tiếng Anh vào như: if = nếu, U = you = bạn, …

Nói chung, các bạn trẻ thích cách dùng các chữ trên vì nó ngộ ngộ, lạ và rất “xì-tin” (style). Hơn nữa, khi dùng những chữ kiểu này trong điện thoại sẽ hạn chế số lần nhấn vào bàn phím cũng như tiết kiệm ký tự. Ví dụ, khi muốn nhắn chữ “Đi” trong điện thoại, phải nhấn số 3, rồi 3 lần số 4 thì bây giờ chỉ cần nhấn số 3 và số 5 là có được chữ “Dj” nhanh chóng mà người nhận vẫn hiểu được ta đang nói gì.

• Chèn tiếng nước ngoài:
Để thể hiện “đẳng cấp nhắn tin”, bên cạnh việc nhắn nhanh, ít ký tự, những người nhắn tin còn thông qua hình thức chèn tiếng nước ngoài vào tin nhắn. Ngôn ngữ được lựa chọn hàng đầu chính là tiếng Anh vì so với các ngôn ngữ khác, tiếng Anh được xem là thứ ngôn ngữ “hot” nhất đối với giới trẻ hiện nay.

Chỉ cần gõ “viet tat tieng anh trong sms chat email” vào Google Search, hoặc vào mạng http://abbreviations.com , là tìm thấy các bảng liệt kê hàng ngàn cách viết tắt các từ tiếng Anh thường dùng trong tin nhắn SMS, chat, email, Twitter, v.v….

Bài này chủ ý về viết tắt chữ Việt nên không bàn nhiều viết tắt tiếng nước ngoài. Chỉ xin nêu một suy nghĩ là dù có nhiều chỉ trích việc chèn tiếng nước ngoài sẽ ảnh hưởng đến sự trong sáng của tiếng Việt, nhưng chắc chắc việc này vẫn khó mà ngăn chận được vì ít nhiều nó cũng rút ngắn thời gian viết cho các bạn biết tiếng Anh.

Ví dụ các tin nhắn ngắn gọn chèn tiếng Anh khá thông dụng như sau:

- “2day U co ranh o?” (Hôm nay bạn có rảnh không?).

- “I nho. Thanks U da nhac!” (Tôi nhớ. Cảm ơn bạn đã nhắc!).

- “g9” = “goodnight” = chúc ngủ ngon.

- “2day” = “today” = hôm nay.

- “2nite” = “tonight” = tối nay.

- v.v.…

• Tiếng Việt thời @:

Để minh họa thêm cách viết tắt tự tạo, xin trích lại bài “Tiếng Việt thời @” của Joseph Ruelle (Joe), sinh năm 1978, người Canada. Anh Joe nổi tiếng vì viết blog bằng tiếng Việt rất có duyên và hóm hỉnh.

“Sáng nay mình ngủ dậy và quyết định học kiểu chat trên Internet của thanh niên Việt Nam.

Thứ nhất, mình quyết định thay chữ “ô” bằng chữ “u” - nhưng chỉ trong mụt số trường hợp đặc biệt thui! Trong mụt số trường hợp khác, mình sẽ bỏ chữ “ô” hẳn ra. Nếu viết quá chuẩn thì văn của mình sẽ nặng nề, khiến cho người đọc thấy chán. Tức là phải sửa lun - mình không mún làm người khác bùn đâu!

Không phải riêng nguyên âm thui đâu mà cũng có nhiều phụ âm nên bỏ ra. Chữ “n” là mụt trong nhữg “nghi phạm” nổi bật nhất. Vâg, chữ ấy đôi khi rất phí - nhưg cũg có nhiều chữ phí khác nữa, chưa xog đâu!

Chữ “h” ở cuối mụt số từ nhìn rất khó chịu! Không phải mỗi mìn đâu mà còn rất nhiều bạn của mìn nữa cũg nói vậy - khó chịu mụt cách kin khủg! (Chữ “k” ở đầu mụt số từ khác lại còn khó chịu hơn nữa, mìn hôg chịu nổi).

Có ai đồg ý với mìn rằg 2 chữ “q” và “u” xấu lắm hôg? Chữ “w” đẹp hơn nhiều chứ! Nếu chat yahoo và có người viết 2 chữ ấy thì mìn sẽ nói lun: “Trùi ui, cái gì mà wê thế!” - để họ sẽ wen với wan điểm wần chúg của giới trẻ trog wốc.

Việc thay 2 chữ xấu bằg mụt chữ đẹp cũg rất lô-gíc đấy! Ví dụ, 2 chữ “ch” ở cúi mụt số từ nhìn rất rườm rà. Sút ngày “ch”, “ch”, “ch”, trùi ui, lík kík lắm, lại còn cũ rík nữa, thui thay bằg chữ “k” đi, để lối viết của mìn sẽ kík thík hơn!

Tiếg Việt cũg hay dùg chữ “gì”. Cái gì? Món gì? Phố gì? Chúa ui, chán wá đi mất! Hai chữ “g” và “i” đứg cạnh nhau nhìn rất “béo”! Trái lại, chữ “j” đứg ở mụt mìn nhìn rất “gầy”, rất “người mẫu”!

Các bạn gái ơi, hãy thay 2 chữ “ye” xấu xí bằg mỗi chữ “i” xin xắn đi! Viết “em iu anh” thì đỡ rủi ro hơn nhiều (hoặc cứ viết “iu an wá trời lun!” cho máu).

Way lại với chuyện nguyên âm, mìn hôg hiểu tại sao mụt số người vẫn cứ cho rằg chữ “ă” đẹp hơn chữ “e”!?? Kệ nhữg người đó chứ, họ kiêu lém, cổ hủ lém!

Nhưg hôg fải chữ “ê” lúc nào cũg đẹp. Câu “em không biết” chả có j hay cả. Trái lại, câu “em hôg bít j đâu” nghe dễ thươg lém! Các bạn hỉu hôg? Mìn fải cố gắg để nói nhẹ chứ, đặc bịt là với fái íu. Nói cứg wá với mụt cô mìn thík thì - chít!

Nè! Ai bảo 2 chữ “a” và “y” lúc nào cũg wan trọg? Ai bảo 2 chữ “ph” lúc nào cũg lúi cún? (Hôg fải mìn!) Fí thế! Ái bảo chữ “c” lúc nào cũg hay hơn chữ “k”? Có rất nhìu trườg hợp khác nữa mà fải thay chữ xấu bằg chữ đẹp, rất tiếk mìn hôg có đủ thời jan để jải thík hít!

Kác nguyên và fụ âm ở trên được jải wyít xog, mìn sẽ bắt đầu tập trug vào việc viết tắt (vt). Bh cg~ n` ng noi’ rg vt wá n` k tốt lém. Nhưg thui – vđề k fai la vt co’ tốt h k, vđề la fai vt ntn!!!

Rùi có lẽ mìn nin cho mụt chút ja vị SG vô! Cg~ n` ng HN, đặc bịt là ng trẻ, cho rg ng SG sốg 1 kách rất dzui dzẻ. Vậy chuyện thanh nin HN bắt chước thanh nin SG hôg dzô dzuyên tí j!

Mún trở thành chatter VN thiệt thì lúi vít kủa mìn nên dc bày biện bởi nhiù kon số! Thay vì “chào” bạn, mìn sẽ “2” bạn thui! Thay vì chúc bạn ngủ ngon, mìn sẽ “g9” bạn thui!

Dù sao ngun ngữ kũg hôg fản ánh đc kảm xúc kủa con ng bằg hìn ảnh, và hôg có hìn ảnh nào fản ánh kảm xúc kủa kon ng như mụt gươg mặt! hihi! Sao? Bạn hôg tin hà? Bạn k tin Mr. Joe tội nghiệp hả? Bùn kừi wá nhỉ! Mìn hôg nói dzối đâu nhá!

kÁc bẠn cÓ bÍt FíM sHiFt hÔg? MiN sẼ dZùNg kÁi Fím Áy đỂ tRaG tRí vĂn KủA MìN mỤt ChÚt. FảI LuN LuN Cố gẮg Để cHữ kỦa MìN đẸp HơN ChỮ KủA nG` kHáC cHứ! gỌi Là Sĩ dZiỆn ĐiẸn tỬ đẤy!! Hihi!!!!

bẬc cÚi CùG Là tHêM mÀu SắC DzÔ! cHữ hÔg mÀu nHư Xe kHô dẦu (hihi!!!) vÀ Ai cG~ BíT xE kHô dẦu hÔg cÓ jÁ tRị j đÂu!! Huhu!!! nHìN mỤt đOạN n` mÀu SắC NtN tHì hOa HíT cẢ MắT!!! ĐẹP dzà mAn LuN!

XoG! Bh MìN đà BíT cHáT ChÍt NhƯ 1 Ng Vịt cHíNh GúC rÙi! DzUi wÁ, tHíK LéM! NhƯg MìN VẫN hƠi Lo, hÔg BíT tƯơNg lAi kỦa nGuN nGữ TiẾg VịT tHâN iU kỦa MìN sẼ Là nTn? ThUi kỆ! bh Là TK21 rÙi, Lo j mÀ vỚ VỉN tHế!

Kekekekekekekekekekekeke!!!!!”

(Bài “Tiếng Việt thời @” trích từ blog của Joseph Ruelle)

• Ưu điểm và hạn chế của viết tắt tự tạo:

Ưu điểm của viết tắt tự tạo là khi quen dùng thì cũng thành một quy luật nào đó cho một số từ thường dùng và ta viết được rất ngắn một số chữ thường dùng, như ví dụ “không” thành “0”, “ko”, “k”, “kh”, “kg”. Giữa tôi và bạn A, ký hiệu 0, ko, k, kh hoặc kg sẽ mang ý nghĩa là "không", nhưng có thể giữa tôi và bạn B và C thì k lại có nghĩa là “Ok”, kk có nghĩa là "very good, …”.

Hạn chế của viết tắt tự tạo là:

- Chỉ viết tắt được một ít chữ thường dùng, chứ không áp dụng được cho tất cả các từ khác có vần tương tự.

- Ký hiệu riêng thường không thống nhất giữa các nhóm nên chỉ những người trong nhóm mới hiểu được nhau, người ngoài nhóm muốn hiểu cũng hơi khó và có thể hiểu lầm.

II. VIẾT TẮT THEO QUY LUẬT CHUNG

Ưu điểm của viết tắt theo quy luật chung là viết tắt được rất nhiều chữ. Ví dụ, nếu thuộc lòng 2 qui ước chung là “K thay cho KH” và “bỏ bớt N ở phụ âm cuối chữ NG”, ta có thể đọc ngay các chữ “kôg ká ki mag trog lòg nhữg …” là “không khá khi mang trong lòng những …”.

Hạn chế của viết tắt theo qui luật chung là có một số từ thông dụng viết không ngắn bằng cách viết tắt tự tạo. Ví dụ, với viết tắt tự tạo thì “0, ko, k, kh, kg,…” đều mang ý nghĩa là “không” trong khi viết tắt theo quy luật chung thì phải viết là “kôg” mới mang ý nghĩa là “không”.

A. VIẾT TẮT CHỮ KHÔNG DẤU

Cách viết tắt chữ không dấu sau đây thích hợp cho những ai thích tạo một “xì tin” mới trong chat hoặc nhắn tin.

Xin đọc các cách viết tắt từ trên xuống dưới vì chúng có quan hệ nối tiếp. Hiểu xong phần trên, mới hiểu được chính xác phần dưới.

1. Phụ âm đầu chữ

Có 9 qui ước:

• F thay PH …… Vd: fai = phai .

• C thay K …… Vd: ce = ke, cim = kim.

• K thay KH …… Vd: ki ko kan = khi kho khan.

• Z thay D …… Vd: zu zi = du di, zo zự = do dự.

• D thay Đ …… Vd: di dâu dó = đi đâu đó, zo dó = do đó.

• J thay GI …… Vd: ju jn jay j = giu gin giay gi.

• G thay GH …… Vd: ge = ghe, gi = ghi.

• NG thay NGH …… Vd: nge = nghe, ngi = nghi.

• Q thay QU …… Vd: qay qan = quay quan, qe qan = que quan, qet = quet.

2. Phụ âm cuối chữ

Có 3 qui ước:

• G thay NG …… Vd: xoog = xoong, kog mog = khong mong.

• H thay NH …… Vd: hoah = hoanh, hueh = huenh, bah = banh.

• K thay CH …… Vd: hoak = hoach, nguek = nguech, sak = sach.

3. Vần không dấu “Nguyên âm ghép + chữ cái”

Đây là phần cuối cùng nhưng quan trọng vì trình bày cách viết tắt có hệ thống cho 39 vần không dấu, vốn có 3 hoặc 4 chữ cái, xuống còn 2 chữ cái mỗi vần.

Tiếng Việt hiện có tất cả 44 vần không dấu “Nguyên âm ghép + chữ cái”.

Trong đó, 5 vần: oong, oanh, uenh, oach, uech, đã được viết tắt là oog, oah, ueh, oak, uek như vừa trình bày ở trên (xem ví dụ phần II.A.2).

Còn lại 39 vần:

- UA: uat,uan, uang, uay.

- OE: oet, oen, oem, oeo.

- IE: iet, iep, iec, ien, iem, ieng, ieu.

- YE: yet, yen, yem, yeng, yeu.

- OA: oat, oap, oac, oan, oam, oang, oai, oay, oao.

- UO: uot, uop, uoc, uon, uom, uong, uoi, uou.

- UYE: uyet, uyen.

Trong đó có:

- Các nguyên âm ghép: ua, oe, ie hay ye, oa, uo, uye.

- Các chữ cái cuối: t, p, c, n, m, ng, i hay y, u hay o.

39 vần nầy được viết tắt còn 2 chữ cái cho mỗi vần, bằng cách:

- Rút gọn nguyên âm ghép còn một nguyên âm. Và

- Thay chữ cái cuối bằng một chữ cái khác.

Rút gọn nguyên âm ghép còn một nguyên âm. Có 6 qui ước và 1 ngoại lệ:

A = ua

E = oe

I = ie, ye

O = oa …… (Ngoại lệ: A = oa cho vần “oay”)

U = uo

Y = uye

Thay chữ cái cuối bằng một chữ cái khác. Có 8 qui ước:

• D = t

• F = p

• S = c

• L = n

• V = m

• Z = ng

• J = i, y

• W = o, u

Ráp 6 nguyên âm rút gọn vào 8 chữ cái cuối khác, ta viết tắt được 39 vần trên mỗi vần chỉ còn 2 chữ cái. Do đó, chỉ cần nhớ 14 qui ước trên, ta dễ dàng nhớ được 39 vần viết tắt sau:

- ad, al, az, aj … (uat, uan, uang, uay).

- ed, el, ev, ew … (oet, oen, oem, oeo).

- id, if, is, il, iv, iz, .... iw … (iet, iep, iec, ien, iem, ieng, ieu).

- id, il, iv, iz, .... iw … (yet, yen, yem, yeng, yeu).

- od, of, os, ol, ov, oz, oj, aj, ow … (oat, oap, oac, oan, oam, oang, oai, oay, oao).

- ud, uf, us, ul, uv, uz, uj, uw … (uot, uop, uoc, uon, uom, uong, uoi, uou).

- yd, yl … (uyet, uyen).

Sau đây là ví dụ cho 39 vần viết tắt. Các ví dụ tổng hợp tất cả qui ước viết tắt ở các phần trên để cho thấy nhiều chữ được viết tắt rất gọn:

• AD = uat …… Vd: kad = khuat, lad = luat.

• AL = uan …… Vd: kal = khuan, tal = tuan.

• AZ = uang …… Vd: bag kaz = bang khuang.

• AJ = uay …… Vd: kay koa = khuay khoa. (4)

• ED = oet …… Vd: ked = khoet, loe led = loe loet.

• EL = oen …… Vd: hel = hoen.

• EV = oem …… Vd: ngev ngev = ngoem ngoem.

• EW = oeo …… Vd: ngew = ngoeo. (4+4=8)

• ID = iet, yet …… Vd: fid = phiet, id = yet, kid = khiet, zid = diet. ....

• IF = iep ...... Vd: dif = điep, kif = khiep, ngif = nghiep, zif = diep.

• IS = iec …… Vd: tis = tiec, vis = viec.

• IL = ien, yen …… Vd: fil = phien, il = yen, qil lyl = quyen luyen, til = tien.

• IV = iem, yem …… Vd: fiv = phiem, iv = yem, ngiv = nghiem, ziv = diem.

• IZ = ieng, yeng …… Vd: jiz = gieng, ngiz = nghieng, tiz = tieng.

• IW = ieu, yeu …… Vd: fiw = phieu, iw = yeu, nhiw diw = nhieu dieu. (12+8=20)

• OD = oat …… Vd: kod = khoat, lod = loat.

• OF = oap …… Vd: ngof = ngoap.

• OS = oac …… Vd: kos = khoac, tos = toac.

• OL = oan …… Vd: hol tol = hoan toan, kol = khoan.

• OV = oam …… Vd: ngov = ngoam.

• OZ = oang …… Vd: hoz = hoang, koz = khoang

• OJ = oai …… Vd: koj = khoai, ngoj = ngoai.

• Ngoại lệ: AJ = oay …… Vd: laj haj = loay hoay.

• OW = oao …… Vd: ngow = ngoao. (9+20=29)

• UD = uot …… Vd: nud = nuot, rud = ruot.

• UF = uop …… Vd: cuf = cuop.

• US = uoc …… Vd: fus = phuoc, thus = thuoc.

• UL = uon …… Vd: kul = khuon, lul = luon, mul = muon.

• UV = uom …… Vd: luv thuv = luom thuom, nhuv = nhuom.

• UZ = uong …… Vd: fuz = phuong, uz = uong.

• UJ = uoi …… Vd: tuj cuj = tuoi cuoi.

• UW = uou …… Vd: ruw = ruou. (8+29=37)

• YD = uyet …… Vd: kyd = khuyet, tyd = tuyet.

• YL = uyen …… Vd: kyl = khuyen, ngyl = nguyen. (2+37=39)

B. HAI ĐOẠN THƠ VIẾT TẮT CHỮ KHÔNG DẤU

Một khi nhớ được toàn bộ qui ước viết tắt chữ không dấu (chỉ có 26 qui ước + 1 ngoại lệ) và hiểu các ví dụ ở trên, ta dễ dàng hiểu hai đoạn thơ sau đây.

• Đoạn đầu bài thơ “Ông đồ” của Vũ Đình Liên được viết tắt bằng chữ không dấu:

Mỗi năm hoa đào nở
Moi nam hoa dao no

Lại thấy ông đồ già

Lai thay og do ja
Bày mực tàu, giấy đỏ

Bay muc tau jay do
Bên phố đông người qua

Ben fo dog nguj qa

Bao nhiêu người thuê viết

Bao nhiw nguj thue vid
Tấm tắc ngợi khen tài

Tam tac ngoi ken tai
“Hoa tay thảo những nét

“Hoa tay thao nhug net
Như phượng múa rồng bay”

Nhu fuz mua rog bay”

• Đoạn đầu “Truyện Kiều” của thi hào Nguyễn Du được viết tắt bằng chữ không dấu:

Trăm năm trong cõi người ta

Tram nam trog coi nguj ta

Chữ tài chữ mệnh khéo là ghét nhau

Chu tai chu meh keo la get nhau

Trải qua một cuộc bể dâu

Trai qa mot cus be zau

Những điều trông thấy mà đau đớn lòng

Nhug diw trog thay ma dau don log

Lạ gì bỉ sắc tư phong

La j bi sac tu fog

Trời xanh quen thói má hồng đánh ghen

Troi xah qen thoi ma hog dah gen

Cảo thơm lần giở trước đèn

Cao thom lan jo trus den

Phong tình cổ lục còn truyền sử xanh

Fog tih co luc con tryl su xah

C. VIẾT TẮT CHỮ CÓ DẤU

Những ai thích tạo một phong cách mới khi viết tắt chữ có dấu, xin mời đọc bài “Tốc ký chữ Việt” ở đường dẫn http://vietpali.sourceforge.net/binh/TocKyChuViet.htm , hoặc ở trang mạng Chữ Việt Nhanh http://vietpali.sf.net/binh .

Cách viết tắt chữ có dấu cũng theo phương thức tựa như cách viết tắt chữ không dấu.

III. LỜI CUỐI

Ngôn ngữ viết tắt đã và sẽ được tiếp tục sáng tạo nhiều kiểu mới lạ để thích nghi với thời đại thông tin internet. Hy vọng bài này góp một phần nhỏ trong việc sáng tạo ngôn ngữ viết tắt.

Việc người dùng thường xuyên sử dụng ngôn ngữ viết tắt trong tin nhắn, chat, IM (Instant Messaging) không gây tác động tiêu cực đến kỹ năng ngôn ngữ cơ bản của họ, nghiên cứu mới nhất tại Canada kết luận.

Trong công trình nghiên cứu được đăng tải trên tạp chí American Speech , số mùa xuân 2008, dưới tiêu đề “Linguistic Ruin? LOL! Instant Messaging and Teen Language” (tạm dịch: Phá hỏng ngôn ngữ? Ha ha! Nhắn tin nhanh và ngôn ngữ tuổi Teen), hai chuyên gia Sali Tagliamonte và Derek Denis, sau khi phân tích hơn 1 triệu từ thường gặp trong giao tiếp IM, được sử dụng bởi 72 người trẻ trong độ tuổi từ 15 đến 20, đã kết luận:

“…Tin nhắn IM không hề phá hỏng khả năng ngôn ngữ của thế hệ trẻ, mà là một mở rộng mới cho sự phục hưng ngôn ngữ.

Thật ra, công việc nghiên cứu ngôn ngữ IM này có vẻ đã lạc hậu và đề cập chỉ một phần rất nhỏ những gì hiện đang sinh sôi nảy nở. Sự bùng nổ của thế giới thông tin hiện đại thì luôn phát triển. Từ khi chúng tôi tiến hành việc khảo cứu này, các phương thức mới hơn để giao tiếp trực tuyến đã được mở rộng, bao gồm các trang mạng xã hội mọc lên như nấm (vd: MySpace, Facebook), những game trực tuyến nhiều người cùng chơi một lúc (vd: World of Warcraft), và nhiều cách thức thông tin trực tuyến mới lạ khác chưa được kể đến. Đồng thời, việc dùng tin nhắn trên điện thoại di động hiện đã rất phổ biến ở Bắc Mỹ, cũng tạo ra một phương thức liên lạc sẽ làm thay đổi bản chất thông tin …

… Tìm kiếm và nghiên cứu những trạng thái muôn màu của ngôn ngữ mới lạ, đang biến động một cách hấp dẫn, sẽ cho thấy những phát triển này sẽ là một cổng vào để hiểu được sự thông tin của nhân loại trong tương lai và ngay cả có thể là sự thấu hiểu sâu sắc hơn về tính năng của ngôn ngữ” *.

__________

Tranh ảnh Việt Nam - sư phạm Vĩnh Long sưu tầm